Tip 1 Diyabet

Tip 1 Diyabet Hastaları İçin Temel Bilgiler

Diyabetiniz varsa yalnız değilsiniz. Dünya çapında diyabetle yaşayan milyonlarca insan var; bunların yaklaşık %5'inde tip 1 diyabet, %95'inde ise tip 2 diyabet vardır. Tip 1 diyabet her yaşta ortaya çıkar. Diyabet yönetilebilir bir rahatsızlıktır ve erken yaşlardan itibaren uygun tedavi ile uzun ve dolu bir hayat sürebilirsiniz. Doğru beslenme, egzersiz, sosyal destek, kan şekeri ve insülin takibi ile diğer ağızdan alınan ilaçların yönetimi önemlidir!

Diyabet – Bilmeniz Gerekenler

Diyabet, kanınızdaki şeker (glikoz) miktarının normalden yüksek olduğu bir durumdur.

Tip 1 diyabet, vücudun çok az insülin ürettiği veya hiç insülin üretmediği durumdur. Şekerin vücut hücrelerinize girmesine yardımcı olmak için insülin gereklidir. Şeker, tükettiğiniz yiyeceklerden gelir ve vücudunuzun çalışmasını sağlayan enerjiyi üretmek için tüm hücrelerde ve organlarda kullanılır.

Vücudunuzda eksik olan insülinin yerine konması gerekir. İnsülin ağız yoluyla alınamaz, enjekte edilmesi gerekir.

Tip 2 diyabeti olan kişiler insülin üretmeye devam edebilir ancak hücreler insüline gerektiği gibi yanıt veremez. Tip 2 diyabeti olan kişilerin çoğu, kanlarındaki şeker miktarını (kan şekeri seviyesi olarak da bilinir) düzenlemek için haplara ve/veya insülin enjeksiyonlarına ihtiyaç duyar.

Sağlıklı Kan Şekeri Aralığı

Besin alımı, şekerin hücrelere ulaştırılması ve enerjiye dönüştürülmesi vücudumuzdaki önemli süreçlerdir. Kandaki şeker seviyeleri bu süreçlerin sonucudur. Seviyeler çok yüksek veya çok düşükse vücudunuz için ciddi sonuçlar doğurma riski vardır. Bu nedenle kan şekeri seviyelerinin normal olması sağlığınız açısından önemlidir.

Kan Şekeri Seviyelerinizi Takip Etmek Önemlidir!

Kan Şekeri Seviyelerinizi Takip Etme

Kan şekeri seviyeniz "kan şekeri ölçüm cihazı" veya "kan şekeri takip cihazı" kullanılarak ölçülebilir. Parmağınızı delerek bir damla kan almanız yeterlidir. Böylece ölçüm cihazı size o anda kanınızda ne kadar şeker olduğunu söyler. Bu sayede kan şekeri seviyenizin sağlıklı aralıkta olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.

Kan şekeri seviyelerinin takibi, diyabetinizi ne kadar iyi yönettiğinizi kontrol etmenin en önemli yoludur!

İyi Diyabet Yönetimi

Diyabetin başarılı bir şekilde yönetilmesi için, doğru dozda insülinin zamanında enjeksiyonu yoluyla kan şekeri seviyelerinin normal aralıkta tutulması gerekir. Ancak beslenme alışkanlıklarınızı (örneğin açlık) veya fiziksel aktivitelerinizi değiştirirseniz kan şekeri seviyeniz çok düşük veya çok yüksek hale gelebilir.

Self-monitoring blood glucose

Hiperglisemi – Yüksek Kan Şekeri Seviyeleri

Kanınızdaki şeker seviyesi normal aralığın üzerine çıktığında hiperglisemik hale gelirsiniz. Şeker seviyeniz uzun süre çok yüksek kalırsa organlarda hasar ve başka komplikasyon riski olur.

Vücudunuz yeterince insülin üretmediğinde veya insüline iyi yanıt vermediğinde yüksek kan şekeri seviyeleri gelişir. Diyabeti olan bir kişi insülin enjeksiyonunu unuttuğunda veya enjekte edilen insülin dozu çok düşük olduğunda da bu durum ortaya çıkabilir.

Hipoglisemi – Düşük Kan Şekeri Seviyeleri

Kan şekeri seviyeniz normal aralığın altına düşerek hipoglisemiye de neden olabilir. Hipoglisemiye sıklıkla "insülin reaksiyonu" denir çünkü çok fazla insülin alınmasından sonra ortaya çıkabilir. Düşük kan şekeri seviyeleri tip 1 diyabet hastalarında yaygındır; ortalama olarak semptomlu epizodlar haftada iki kez meydana gelir. Fark edilmeyen düşük seviye (semptomsuz, geceleri) sayısı daha da yüksek olabilir.

Kan şekeri seviyeleri çok düşerse normal düşünme ve hareket etme yeteneği gibi önemli işlev kaybı yaşayabilirsiniz. Düşük kan şekeri seviyeleri acil müdahale gerektirir!

Bireysel kan şekeri hedef aralığınızı görüşmek için Sağlık Uzmanınızla iletişime geçin.

İnsülin – Bilmeniz Gerekenler

İnsülin, pankreas tarafından doğal olarak üretilen bir hormondur. İnsülin olmadan şeker hücrelere giremez ve kanda birikir. İnsülin, pankreası yeterli insülin üretmeyen (tip 1 diyabet) veya hücreleri insüline düzgün yanıt vermeyen (tip 2 diyabet) kişiler için kullanılan ilaçtır.

Insulin

İnsülin Yönetimi – Bu Sizin Elinizde!

Yemekten sonra kan şekeri seviyeleri yükseldiğinde, tip 1 diyabeti olan kişilerde kan şekeri seviyelerini normale döndürmek için insüline ihtiyaç duyulur. Sağlıklı kişilerde pankreas doğru miktarda insülin sağlar. Tip 1 diyabeti olan kişilerin insülin kalemi, şırınga veya insülin pompasıyla günde birkaç kez insülin enjekte etmesi gerekir. Kan şekeri takibi, ne zaman ve ne kadar insülin enjekte etmeniz gerektiğini belirlemenize yardımcı olur.

İnsülin Çeşitleri

İnsan vücudunda ne kadar hızlı ve ne kadar süreyle etki ettiklerine bağlı olarak çeşitli insülin türleri vardır. Sağlık Uzmanınız sizin için en iyi olanı seçmek için sizinle birlikte çalışacaktır.

Man injecting insulin
İnsülin türü Uygulama (kan dolaşımına ulaşması için geçen süre*) Pik (en yüksek etkililik seviyesine ulaşması için gereken süre*) Süre (etkili kaldığı süre)
Hızlı etkili ≈15 dakika ≈1 saat ≈2 ila 4 saat
Düzenli veya kısa etkili ≈30 dakika ≈2 ila 3 saat ≈3 ila 6 saat
Orta etkili ≈2 ila 4 saat ≈4 ila 12 saat ≈12 ila 18 saat
Uzun etkili Birkaç saat Kan şekeri seviyelerini 24 saat boyunca nispeten sabit bir şekilde azaltır  
* Enjeksiyondan sonraki süre

Diyabetle Yaşamak – Pratik İpuçları

Doğru Beslenme

Tükettiğiniz yiyeceklerin kanınızdaki şeker seviyeleri üzerinde büyük etkisi vardır. Yiyeceklerinizi bilmek ve insülin enjeksiyonlarınızı buna göre yönetmek önemlidir. Tip 1 diyabet konusunda uzman bir diyetisyen, dengeli bir beslenme planı, insülin dozlarınızı ve doğru aktivite seviyelerini belirlemenize yardımcı olabilir. Yeme alışkanlıklarınız veya tercihleriniz değiştiğinde beslenme planınızı güncellemenin zamanı gelmiştir!

Egzersiz

Hareket ettiğinizde vücudunuz, dinlendiğiniz zamana göre daha fazla enerji tüketir ve şekeri daha hızlı tüketir. Aktif olmak iyidir! Uzun vadede egzersiz kan şekeri seviyelerinizi dengelemeye yardımcı olur.

Destek Bulma

Sosyal ve duygusal destek, sağlığınızı olumlu yönde artırabilir. Deneyimlerinizi diğer şeker hastalarıyla paylaşmak oldukça faydalı olabilir. Aile üyelerinden, arkadaşlardan ve diyabet hastası kuruluşlarından gelen iyi bir destek ağı gerçekten fark yaratır!

İnsülinin Saklanması

Örneğin insülinin buzdolabında saklanması gerekebilir. Soğuk insülin enjeksiyonu size acı veriyorsa, enjeksiyondan önce insülin kabı oda sıcaklığında (orta Avrupa'da genellikle 20 °C civarında) tutulabilir. Bazı insülin ürünleri bu şekilde yaklaşık bir ay saklanabilir. Lütfen her zaman tedarikçinin talimatlarını kontrol ettiğinizden ve takip ettiğinizden emin olun.

Healthy lifestyle with type 1 diabetes

Tip 1 diyabet hakkında daha fazla bilgi ve kişiselleştirilmiş tavsiye için lütfen Sağlık Uzmanınızla iletişime geçin.

Referanslar: www.diabetes.org