Kan Şekeri Takibinin Faydaları

Kendi Kendine Takip 

Kan şekerimi ne sıklıkta test etmeliyim? 

Kan şekerimi ne zaman test etmeliyim? 

Farklı zamanlardaki farklı kan şekeri düzeylerinden nasıl anlam çıkarabilirim? 

Kan şekeri ölçüm sonuçlarımı kaydetmem gerekiyor mu? 

Kendi kendine takibi iyileştirmek için ne yapabilirim? 

Keton Testi 

Keton nedir? 

Niçin vücudum şeker kullanımında sorun yaşar? 

Kimler keton testi yaptırmalı? 

Ne zaman idrarımda keton testi yaptırmalıyım? 

İdrarımda keton testini nasıl yaptırırım? 

Keton testim pozitif çıkarsa ne yapmalıyım?
A1C Testi(Hemoglobin A1C veya HbA1C)
Hemoglobin nedir? 

A1C neyi ölçer? 

A1C testi bana nasıl yardım edebilir? 

Hangi sıklıkta A1C testi yaptırmalıyım? 

Kan Şekeri takibinin bana yardımcı olacağını nereden bileceğim? 

Diyabetin Kontrolü ve Komplikasyonları Çalışması (DCCT) 

Kumamoto Çalışması 

Birleşik Krallık Prospektif Diyabet Çalışması (UKPDS)

 

Kendi Kendine Takip

Kendi kendine takip diyabetinizi kontrol altında tutmada sizin aktif rol almanız anlamına gelmektedir. Kendi kendine takibin en önemli kısmı kan şekerinizi ölçmenizdir. Ancak sadece kan şekerinizi test etmekle kalmayıp diğer testlerinizi de yaptırmanız çok önemlidir. Bunlar 2-3 aylık ortalama kan şekeri seviyenizi görebileceğiniz Hemoglobin A1C ve vücudunuzun şeker yerine yağ yakmadığından emin olmanızı sağlayacak keton testidir. Aynı zamanda kilonuza, kan basıncınıza ve kan yağı adı verilen lipid seviyenize çok dikkat etmeniz gerekir.

Kan şekeri ölçümünüzü yaparak gün içindeki kan şekeri düzeyinin kaç olduğunu rahatlıkla görebilirsiniz. Teknolojinin gelişimiyle birliklerde artık istediğiniz ortamda kan şekerinizi ölçebileceğiniz cihazlar edinebilirsiniz. Birçok insan nasıl hissettiğine göre kan şekeri seviyesinin kaç olduğundan emin olabileceğini düşünür.Bazıları kan şekeri yüksekken düşük olduğunu ya da düşükken yüksek veya normal olduğunu hissedebilir.Emin olmak için yapılması gereken tek şey, kan şekerinizi ölçmektir. Egzersiz yapmak kan şekeri seviyesini ne kadar düşürür? Fazla yemek kan şekeri seviyesini nasıl etkiler? Test yapmayı kendiniz ve diyabetiniz hakkında daha çok şey öğrenmek için bir araç olarak görmelisiniz.

Kan şekerimi ne sıklıkta test etmeliyim?

Ne kadar çok test ederseniz, kan şekeri kontrolü hakkında o kadar çok bilgi edinirsiniz. Kan şekerinizi her gün çok sayıda şey etkiler, örneğin yemek yemek, egzersiz yapmak, aldığınız ilaçlar, geçirdiğiniz hastalıklar ve yaşadığınız stres gibi. Bu nedenle, kan şekerinizi günün farklı saatlerinde test etmeniz önemlidir. Kan şekerinin gerektiği gibi kontrolü diyabetle ilgili gelecekteki sorun risklerini azaltmada size yardım edecektir. Kendi kendine takip, çok yüksek veya düşük kan şekeri düzeyinden kaçınmak için gereksiniminiz olan bilgiyi size verir. Sağlık uzmanınız hangi sıklıkta test yapmanız gerektiğine karar vermenize yardım edecektir.

Kan şekerimi ne zaman test etmeliyim?

Sağlık uzmanınız size ne zaman test yapacağınıza karar vermenizde yardımcı olacaktır.Farklı zamanlarda kan şekeri sonucunuzu ölçmeniz iyi bir fikirdir. Kan şekerinizi ölçeçeğiniz uygun olabilecek zamanlar:

Kahvaltıdan önce. Buna açlık kan şekeri denir. Açlık 8 veya daha uzun süredir herhangi bir gıda almadığınız anlamına gelir.

  • Kahvaltıdan 1-2 saat sonra. Buna tokluk kan şekeri denir.
  • Öğle yemeğinden önce.
  • Öğle yemeğinden 1-2 saat sonra.
  • Akşam yemeğinden önce.
  • Akşam yemeğinden 1-2 saat sonra.
  • Yatmadan önce.
  • İnsülin alıyorsanız gece 2:00 veya 3:00’te. Aşağıdaki durumlarda, sıkı kan şekeri ölçümü yapmak iyi bir fikirdir:
  • Tedavi planınızda değişiklik olduğunda.
  • Diyabet için yeni bir ilaç kullanmaya başladığınızda.
  • Kan şekerinizin çok yüksek veya düşük olabileceğini düşündüğünüzde.
  • Hasta olduğunuzda.

Farklı zamanlardaki farklı kan şekeri düzeylerinden nasıl anlam çıkarabilirim?

Yemekten 1 veya 2 saat sonraki kan şekeri düzeyine tokluk kan şekeri denir. Araştırmalar diyabetli kişilerdeki kan şekeri düzeyinin yemek öncesi normal olsa bile, yemek sonrasında iki katı veya daha fazla oranda yükselebileceğini göstermektedir. Açlık ve tokluk şeker hedefleriniz hakkında sağlık profesyonelinizle görüşmeniz faydalı olacaktır.

Kan şekeri ölçüm sonuçlarımı kaydetmem gerekiyor mu?

Evet, kan şekeri ölçüm sonuçlarınızın yazılı bir kaydını (günlük takip kitapçığı) tutun. Ayrıca kan şekeri testinin tarih, saat ve yemekten önce mi sonra mı yapıldığını da yazın.Diyet, egzersiz, ilaç veya kendinizi nasıl hissettiğiniz hakkında bilgiyi de günlüğünüze kaydedebilirsiniz. Sağlık profesyonelinizi ziyaretinizde günlük takip kitapçığını daima yanınızda getirin.

Kendi kendine takibi iyileştirmek için ne yapabilirim?

  • Kullanmakta olduğunuz ölçüm cihazı ile birlikte verilen talimatları izleyin. Sağlık profesyonelinizle ölçüm cihazınız ve kendi kendine takip hakkında konuşun. Aşağıdaki ipuçları en doğru sonuçları almanıza yardım edecektir.
  • Ölçüm cihazınızı temiz tutun.
  • Test malzemenizi oda sıcaklığında tutun.
  • Test malzemenizin son kullanma tarihini kontrol edin.
  • Ellerinizi ılık, sabunlu suyla yıkayın.
  • İyice kurutun.
  • Yerçekiminin kanınızın parmak uçlarınıza akmasına yardım etmesi için elinizi sarkıtın.
  • Parmağınızı ayarlanabilir parmak delme cihazı ile delin.
  • Kan damlasını test stribine yeterli miktarda çektirin.
  • Sonuçlarınızı kaydedin.

Keton Testi

Keton testi kanınızda ne kadar keton veya asit bulunduğunun kontrol edilmesini kapsar, böylece vücudunuzun şeker yerine yağ yakmadığından emin olabilir ve ketoasidoz denilen, koma veya ölüme neden olabilen tıbbi bir acil durumdan kaçınabilirsiniz.

Keton nedir?

Ketonlar vücudunuz yakıt için depoda bulunan kendi yağını yaktığında oluşan bir asit türüdür. Vücudunuz enerji olarak kullanmak için yeterli şeker (glukoz) bulamazsa yağ yakar. Vücudunuz çok fazla yağı çok hızlı bir biçimde yaktığında, kanınızda ketonlar bulunabilir. Ketonlar kanınızdan idrarınıza geçerek uzaklaştırılır.

Niçin vücudum şeker kullanımında sorun yaşar?

Şeker vücudunuzun enerji için yakacağı ilk yakıttır. Şekerin kanınızdan yakıt olarak vücut hücrelerine hareketine yardım etmek için, vücudunuzun insüline gereksinimi vardır. İnsülin pankreas tarafından üretilen bir hormondur. Eğer hücrelere şeker gitmesine yardım etmek için kanınızda çok az insülin varsa vücut yakmak için diğer yakıt çeşitlerini arayacaktır. Vücut depolanmış yağı yaktığında, vücutta ketonlar oluşmaya başlar. Kanda çok fazla miktarda bulunan keton, ketoasidoz denilen ciddi bir soruna neden olabilir. Uygun tedavi uygulanmazsa, koma veya ölüme neden olabilir.

 Kimler keton testi yaptırmalı?

Tip 1 diyabetlilerde Tip 2 diyabetlilerden daha kolay keton oluşabilir. Tip 1 diyabetli herkes idrarlarındaki ketonu test etmelidir. Tip 2 diyabetlilerin keton sorunu olması daha az olasıdır, fakat diyabetli herkes uyarı işaretlerini ve ne zaman test yaptırması gerektiğini bilmelidir. Keton testi, kan şekeri testi gibi, çok önemlidir. İdrarınızda keton bulunması bir tehlikenin işareti olabilir.

Keton testi hamile Tip 1 veya Tip 2 diyabetliler veya gestasyonel diyabetli kadınlar (hamilelikte ortaya çıkan diyabet) için sıklıkla önerilir. Keton testi Tip 2 diyabetli çocuklar için de önerilebilir.

Ne zaman idrarımda keton testi yaptırmalıyım?

Sağlık profesyoneliniz ne zaman keton testi yaptırmanız gerektiğini size söyleyecektir. Ayrıca aşağıdaki durumlarda test yapmak önemlidir:

  • Kahvaltıdan önce. 8 veya daha uzun süredir herhangi bir gıda almamış olmanız gerekir.
  • Kan şekeriniz birbirini izleyen iki testte 250 mg/dL veya daha yüksek çıkmışsa
  • Hastaysanız (soğuk algınlığı bile olsa) ,çünkü hasta olmak ketonların ortaya çıkışına sebep olabilir
  • Kusma halindeyseniz
  • Stres altında veya üzüntülüyseniz
  • Hamileyseniz
  • Parmağınızı ayarlanabilir parmak delme cihazı ile delin.
  • Kan damlasını test stribine yeterli miktarda çektirin.
  • Sonuçlarınızı kaydedin.

 İdrarımda keton testini nasıl yaptırırım?

İdrarınızda keton testinin yapılması çok kolaydır. Basit bir “daldır ve oku” idrar test stripi kullanabilirsiniz. Test stripini idrar numunenize daldırdığınızda , striplerin üzerinde bulunan renkler değişirse idrarınızda keton vardır.

Sadece idrarınızdaki ketonların test etmek için eczaneden aldığınız Ketostix® Striplerini veya İdrarınızda hem şeker hem de ketonları test etmek içinse Keto-Diastix® Striplerini kullanabilirsiniz. . Keton test stripleri şişelerde ve ayrı ayrı folyoya sarılı olarak mevcuttur. Işık ve neme karşı hassastırlar, bu nedenle kapağı sıkıca kapalı olarak kabında saklamanız gerekmektedir. Şişenin veya ayrı ayrı sarılmış stribin üzerindeki son kullanma tarihini daima kontrol edin, ve son kullanma tarihi geçmiş stripleri kullanmayın.

Keton testim pozitif çıkarsa ne yapmalıyım?

Eğer sonuçlar eser miktarda veya çok az keton gösterirse:

  • Saat başı bir bardak su için
  • Kan şekerinizi ve ketonu her 3 - 4 saatte bir test edin.
  • Eğer kan şekeriniz 250 mg/dL’den yüksek ve ketonunuz varsa, egzersiz YAPMAYIN. Ayrıca sağlık profesyonelinizle mutlaka iletişime geçin.
  • Eğer kan şekeriniz ve keton sayınız iki test sonrasında DÜŞMÜYORSA, sağlık profesyonelinizi arayın.

Eğer sonuçlar eser miktarda veya çok az keton gösterirse:

  • HEMEN doktorunuzu arayın.
  • Saat başı bir bardak su için

Ketoasidoz hızla çok ciddi bir soruna ilerleyebilir. Testler yüksek seyretmeye devam ederse veya diyabetik ketoasidozun (DKA) herhangi bir erken işaretine sahipseniz sağlık profesyonelinizle irtibat kurun.

  • DKA’nın erken işaretleri:
  • Midenizde ağrı
  • Bulantı ve kusma
  • Hızlı nefes alma
  • Meyvemsi kokan nefes

Bu semptomlardan herhangi biri ve idrarınızda keton varsa, sağlık profesyonelinizi arayın veya acil servise gidin.

A1C Testi (Hemoglobin A1C veya HbA1C)

Bildiğiniz gibi, diyabetinizi kontrol altında tutmanız sağlıklı kalmanın anahtarıdır. Diyabetinizin kontrolünün iyi gittiğinden emin olmak için kan şekeri düzeyinizi günün farklı saatlerinde ölçersiniz. Bu testler o anda kan şekeri düzeyinizin ne olduğunu söyler, ki bu çok yararlıdır. Bununla birlikte, kan şekeri düzeyiniz gün içinde çok fazla değişiklik gösterebilir . Kendi kendine test, diyabetinizi yönetmenin en iyi yolu olsa da, TEK BAŞINA diyabet kontrolünün nasıl gittiği ile ilgili size bilgi vermez.

Son 2 - 3 aydır ortalama kan şekeri düzeyinizi size söyleyebilecek olan başka bir test daha vardır. Bu laboratuvar testine hemoglobin A1C denir. Bu test için farklı birkaç isim de duyabilirsiniz, örneğin:

  • HbA1C veya HbA1C
  • Glikohemoglobin
  • A1C veya A1C

Not: Ağustos 2001’de, Amerikan Endokrinoloji Derneği (ACE) ve Amerikan Klinik Endokrinologlar Birliği (AACE) hemoglobin A1C ‘den "A1C" olarak söz edilmesine karar verdiler. Biz de bu referansı kullanacağız.

Hemoglobin nedir?

Hemoglobin alyuvarlar içinde bulunan ve akciğerden bütün diğer hücrelere oksijen taşıma işlevi olan bir proteindir. Hemoglobin aynı zamanda şeker de taşır çünkü şeker vücudunuzdaki her çeşit proteine bağlanabilir. Şeker hemoglobine bir kez bağlanınca alyuvarların yaşamı süresince, yaklaşık 2 veya 3 ay orada bağlı kalır. Kanınızda ne kadar çok şeker olursa, o kadar çoğu hemoglobine bağlı olarak bulunur.

A1C neyi ölçer?

A1C hemoglobininize ne kadar şeker bağlanmış olduğunun bir ölçüsüdür. A1C sonucunuz size ortalama kan şekeri düzeyinizin son 2 - 3 aydır ne olduğunu söyler. Eğer kanınızda çok fazla şeker varsa ve ortalama kan şekeriniz son birkaç aydır yüksekse, A1C değeriniz yüksek olacaktır. A1C testi genel kontrolunuzun gerçekte nasıl olduğunu görmenizi sağlar. Günlük kan şekeri testleriniz ve A1C sonuçlarınız hakkında sağlık profesyonelinizle konuşmalısınız.

A1C testi bana nasıl yardım edebilir?

A1C üzerine ACE/AACE önerilerine göre %6.5’tan yüksek sonuçlar diyabetinizin kontrol dışı olduğunun uyarısıdır. Eğer hemoglobin A1C değeriniz yüksekse sağlık profesyoneliniz diyabet planınızı kan şekerinizi daha iyi kontrol edebilmeniz için değiştirebilir. Tedavi planınızda zaman zaman değişiklikler yapılması A1C değerinizin normale yaklaşmasına yardım edecektir. A1C değeriniz normale yakın olması diyabetinizin kontrol altında olduğunu gösterir.

Araştırmalar iyi kan şekeri kontrolunun önemli sağlık sorunları riskinizi düşürebileceğini göstermektedir, örneğin:

  • Kalp hastalığı
  • Felç
  • Böbrek hastalığı
  • Göz hastalığı
  • Sinir hasarı
  • Ampütasyonlar
  • Dolaşım sorunları

Kan şekeri düzeyinizi normale yakın tutarak, diyabet komplikasyonlarına engel olabilirsiniz. Yüksek kan şekeri düzeyinin kan damarları ve sinirlere vereceği hasarı durdurabilir veya erteleyebilirsiniz.

Hangi sıklıkta A1C testi yaptırmalıyım?

ACE ve AACE, diyabeti olan herkesin, hedefi %6.5 ve altındaysa her 6 ayda bir, hedefi %6.5 ve üzerindeyse yada tedavi değişikliğine karar verilecekse her üç ayda bir A1C testi yaptırmasını önermektedir.Eğer insülin kullanıyorsanız, bu testi her 3 ayda bir yaptırmalısınız.

Kan Şekeri takibinin bana yardımcı olacağını nereden bileceğim?

Diyabetle ilgili en son yapılan çalışmalar kan şekerinizi sıkı kontrol altında tutmanın neler kazandıracağını göstermiştir.

Diyabetin Kontrolü ve Komplikasyonları Çalışması (DCCT)

1441 Tip 1 diyabetli ile yapılmış olan DCCT çalışması, kendi kendine takibin diyabetten kaynaklanan komplikasyonların ortaya çıkma riskini azaltabileceğini göstermiştir.Bu çalışma sonucunda kendi kendine takip yapan kişilerin normale yakın ortalama kan şekeri seviyeleri olduğu gözlenmiş ve göz, böbrek ve sinir tahribatları gelişme riskinin daha düşük olduğu görülmüştür. Ayrıca Hemoglobin A1C seviyesindeki % 1 lik azalmanın bile diyabetin yaratacağı komplikasyonların görülme riskini azalttığını göstermiştir.

Kumamoto Çalışması

Kumamoto çalışması Tip 2 diyabetli hastalarla yapılan bir çalışmadır.Bu çalışma Diyabetin Kontrolü ve Komplikasyonları çalışmasıyla aynı sonuçlara varmıştır. Kendi kendine takip yapan diyabetlilerin göz, böbrek ve sinir tahribatlarıyla ilgili daha az sorun yaşadıkları gözlemlenmiştir.

Birleşik Krallık Prospektif Diyabet Çalışması (UKPDS)

UKPDS çalışması 5102 Tip 2 diyabetli ile şimdiye kadar yapılan en kapsamlı çalışmadır. Çalışma sonucunda kan şekerinin düzenli ve sık takibiyle gözde oluşabilecek problemlerin %25 , böbreklerde oluşabilecek problemlerin ise %33 oranında azlaltılabileceği görülmüştür. Aynı zamanda, tedavi planında ve ilaçlarıda zamanla bazı değişiklikler yapmanın gerekli olabileceğini ve yüksek kan basıncının ve kan yağlarının kontrol altında tutulmasının da yararlı olduğunu göstermiştir.